Μητροπολιτικός Ναός

Αγίας Τριάδας Βύρωνα

Κωνσταντιλιέρη 56

Ο μητροπολιτικός ναός της Αγίας Τριάδας στον Βύρωνα αποτελεί ένα από τα κεντρικά σημεία του αρχικού συνοικισμού, σε περίοπτη θέση πλάι στο ομώνυμο άλσος. Η κατασκευή του ναού ξεκίνησε στα μέσα της δεκαετίας του 1920 σε σχέδιο του λέσβιου αρχιτέκτονα Αθανάσιου Ι. Δεμίρη, ο οποίος ήταν γνωστός αρχιτέκτονας και ναοδόμος της εποχής, μαθητής του Ερνέστου Τσίλερ. Οι πρόσφυγες της Μικράς Ασίας ήθελαν αμεσα την κατασκευή ναού οχι μόνο για θρησκευτικούς λόγους αλλα και για την εναπόθεση εικόνων, λειψάνων και άλλων σκευών που είχαν φέρει μαζί τους απο τα πατρογονικά τους εδάφη.

Αρχικά, οι πρόσφυγες εκκλησιάζονταν στο ναϋδριο του Αγίου Λαζάρου και στο προϋπάρχον μοναστήρι της Ανάληψης (μετόχι της Σίμωνος Πέτρας), το καθολικό της οποίας ολοκληρώθηκε το 1923. Η Αγία Τριάδα ήταν στην ουσία ο πρώτος ενοριακός ναός. Αν και το κτίσμα ολοκληρώθηκε το 1932, τα εγκαίνια καθυστέρησαν αρχικά για λόγους που είχαν να κάνουν με τη διαχείριση και διοίκηση της ενορίας και φυσικά, λίγα χρόνια αργότερα, λόγω του πολέμου. Κατα τη διάρκεια της Κατοχής ο ναός επιτέλεσε μεγάλο ρόλο στην προστασία, τον επισιτισμό και γενικά στον αγώνα των κατοίκων του δήμου Βύρωνα να επιβιώσουν. Τελικά ο ναός εγκαινιάστηκε το 1957 από τον Επίσκοπο Ευρίπου Αλέξιο.

Συμπληρωματική πληροφορία

Ο Αθανάσιος Ι. Δεμίρης καταγόταν από την Ερεσσό της Λέσβου, όπου γεννήθηκε το 1887. Από μικρός έδειξε αγάπη για την εκκλησία παράλληλα με την κλίση του στις κατασκευές. Το 1912 κατατάχθηκε στον ελληνικό στρατό και συμμετείχε στους Βαλκανικούς Πολέμους. Με το τέλος τους εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και φοίτησε στη σχολή Ρουσόπουλου, όπου είχε δάσκαλο τον Ερνέστο Τσίλλερ. Εργάστηκε στο αρχιτεκτονικό γραφείο του Αναστάσιου Μεταξά και αργότερα ανοιξε το δικό του γραφείο, αρχικά στην οδό Βερανζέρου 4 και αργότερα στη διασταύρωση των οδών Μιχαήλ Βοδα και Ηπείρου, όπου έκτισε το σημερινό διατηρητέο κτίριο κατοικιών και γραφείων. Διακρίθηκε μεταξύ άλλων ως ναοδόμος, αλλά έκτισε και πολλά κοσμικά κτίρια, όπως το Θεοφράστειο σχολείο στην ιδιαίτερη πατρίδα του.
Η Αγία Τριάδα είναι χτισμένη στην άκρη του άλσους που πήρε το όνομά του από αυτήν. Επρόκειτο για ανοιχτό χέρσο χώρο. Η δενδροφύτευση έγινε κατόπιν διαρκών πιέσεων των κατοίκων προς τις αρμόδιες δασικές αρχές, με στόχο να αποκτήσει ο νέος συνοικισμός έναν πυρήνα πρασίνου. Πλάι στο άλσος λειτούργησε Παιδική Χαρά από το 1961. Οι δύο χώροι του άλσους και της παιδικής χαράς, ενοποιήθηκαν την δεκαετία του 2000.
Το άλσος Αγίας Τριάδας φιλοξενούσε και την κεντρική δεξαμενή ύδρευσης του συνοικισμού και μετέπειτα του δήμου Βύρωνα. Ο Γ. Σοιύλης στα ΕΡΓΑ (30.10.26) περιγράφει με ακρίβεια τη λειτουργία της: "Αμέσως από της αρχής της ανεγέρσεως του Συνοικισμού, ελήφθη ιδιαίτερη μέριμνα για την ύδρευση του. Έγιναν πολλές ερευνητικές εργασίες πέριξ του Συνοικισμού για την εξεύρεση επαρκών τοπικών υδάτων αλλά τ' αποτελέσματα, δυστυχώς, δεν υπήρξαν ικανοποιητικά.Έτσι, κατέφυγαν στη λύση του κεντρικού υδραγωγείου της πόλεως των Αθηνών (Αδριανείου υδραγωγείου), όπου με ειδικό σωληνωτό αγωγό διοχέτευαν ύδωρ σε μια μικρή υδαταποθήκη παρά το συλλεκτήριο φρέαρ υδρεύσεως. Με ειδική ανυψωτική αντλία διπλής ενέργειας ανύψωναν στην κεντρική υδαταποθήκη του Συνοικισμού, η οποία ευρίσκετο στην κορυφή του λόφου της Αγίας Τριάδας, το ύδωρ τόσον του συλλεκτηρίου φρέατος και της στοάς, όσον και το προερχόμενο από το υδραγωγείο της πόλεως . Η κεντρική υδαταποθήκη κατασκευασμένη εντός του εδάφους, είχε χωρητικότητα 180 κυβικά μέτρα, μετά ιδιαιτέρου διαμερίσματος δικλείδων. Από την υδαταποθήκη αυτή άρχιζε το πλήρες δίκτυο διανομής, που εξυπηρετούσε όλα τα οικοδομικά τετράγωνα, σε καθένα εκ των οποίων υπήρχαν τοποθετημένες ανά δυο κρήνες κοινής υδροληψίας. [...] Παρά την κεντρική υδαταποθήκη δημιουργήθηκε μικρό πάρκο (σ.σ.πρόκειται για το αλσύλλιο της Αγίας Τριάδας), εκτάσεως 25 περίπου στρεμμάτων, το οποίο περιφράχθηκε επιμελώς με συρματόπλεγμα και στο οποίο είχαν φυτευτεί 2.500 δέντρα με προοπτική να φυτευτούν κι άλλα κατά το επερχόμενο φθινόπωρο."